Fatih Sultan Mehmet Gentile Bellini Kaynak: wikipedia.com |
Cülus
törenleri,
yani padişahların tahta çıkışları minyatür sanatı açısından çok önemli bir konu
başlığı olmuştur. Geniş törenler eşliğinde yapılan ve son derece önemli bir
devlet geleneği halini alan şehzadelerin tahta çıkışları, her zaman geniş ilgi
uyandırmıştır. Cülus ile ilgili ilk tasvirin Şehnâme-i
Melik-i Ümmi’de yer alan ve II. Bayezid’in tahta çıkışını anlatan eser
olduğu bilinmektedir.
Şehinşehname’nin ilk cildinde III. Murad’ın tahta çıkışı
Nakkaş Osman tarafından minyatür olarak nakşedilmiştir. Ayrıca Şehnameci
Arif’in Süleymanname’sinde Topkapı Sarayında yapılan cülus törenlerine ait
minyatürler bulunur.
Muayede törenleri, yani bayramlaşmalar
minyatür sanatının başlıca konuları arasında bulunur.
Şehinşehname’nin ikinci cildinde yer alan Sadrazam Osman Paşa’nın ramazan
bayramında erkân ile etek öpme tasviri bu konudaki önemli eserlerdendir.
Meclis olarak adlandırılan ve
padişahın da katıldığı eğlencelerin tasviri, Osmanlı minyatür
sanatı açısından oldukça önemli bir yere sahiptir.
Süleymanname’de yer alan ve Edirne Sarayı köşklerinde Kanuni için düzenlenen
bir eğlencenin tasviri bu konudaki önemli örneklerden birisidir.
Sarayda
kabul
törenleri son derece görkemli ve önemli ritüellere sahip günlerdendir. Bu
nedenle bu özel günlerin tasviri de minyatür sanatı açısından çok
kullanılan bir figür olmuştur. Süleymanname’de bu konuda önemli eserler
mevcuttur. Ayrıca Nakkaş Osman tarafından yapılan Nüzhet
(ü’l-esrâr) ü’l ahbar der-sefer-i Sigotuar adlı eser de son derece özgün
ve bu konuda diğerlerinin arasında öne çıkan bir yapıdadır.
Hilat veriliş merasimleri Osmanlı’da son derece önemli bir
yere sahiptir. Bu şekilde önemli olması nedeniyle birçok minyatür
sanatçısı için ilham kaynağı olmuştur. Şehinşehname adlı eserin ikici cildinde
hilat verilişi konulu altı adet minyatür yer almaktadır.
Divan toplantısı, Osmanlı Devletinde idare mekanizmasının en üst organı
olarak işlev görmüştür. Fatih Sultan Mehmet’in Teşkilat Kanunnamesi’ne kadar bu
toplantılara padişahlar başkanlık ederken bundan sonra ise sadrazamlar
başkanlık etmiştir. Süleymanname ve Hünername adlı eserlerde bu toplantılara,
detaylarına ve ritüellerine dair çok sayıda minyatür
bulunmaktadır.
Topkapı
Sarayı ile
ilgili ilk tasvirlere Süleymanname isimli eserde rastlanmaktadır. Kanuni Sultan
Süleyman’ın tahta çıkış törenleri ile ilgili betimlemelerde Saray figürleri
sıklıkla kullanılmıştır. Hünername isimli eserde III. Murad’ın annesi Nur Banu
Sultanın naaşının cenaze alayı ile Topkapı Sarayı kapısından çıkarılışı tasvir
edilmektedir.
Saray
dışı hayat
da minyatür sanatı açısından Osmanlı sultanlarının bir diğer
tasvir ediliş biçimidir. Seferlere gidişler ve dönüşler, alay tasviri adı ile
anılır ve yine Süleymanname adlı eserde ilk örneklerine rastlanır.
Otağda
kabul
konusunda verilen eserlerin ilkinde Yavuz Sultan Selim konu edilmiştir.
Revan’daki otağında Bediüzzaman Mirza’yı kabul edişi bu betimlemede anlatılır.
Selimname adlı eserde otağın çeşitli açılardan detaylarına yer verilmiştir.
Şenlikler de yine Osmanlı Minyatür
Sanatı içerisinde önemli bir konu başlığı olarak ele alınmıştır.
Surname-i Humayun adlı eserde Nakkaş Osman tarafından yapılan Sultan III.
Murad’ın şehzadesi Mehmet’in sünnet tasvirleri bu alandaki önemli eserlerden
bir tanesidir.
Cenaze konusu minyatür
eserleri için çok önemli konuların başında yer alır. Selimname’de Osmanlı
Hükümdarlarının cenaze törenlerine dair ilk örneklere rastlamak mümkündür. II.
Bayezid’in cenazesinin nakli buradaki asıl unsurdur. Bu eserlerde İslam resim
geleneği içerisinde ölüm ve cenazenin anlatımındaki renkler dikkate değer bir
öneme sahiptir. Mavi, mor ve siyah kullanımı belirgindir. Hünername II’de
Kanuni’nin ölümü ve naaşının getirilişine dair eserler mevcuttur.
Padişah
portreciliği
Fatih’in Bellini’ye
yaptırdığı portre ile başlamış ve 19. Yüzyıl sonlarına kadar devam etmiştir.
Nakkaş Osman ve Musavvir Hüseyin bu alanda oldukça önemli eserler vermişlerdir.
Minyatür
sanatı
açısından savaş ve kuşatma, av ve hüner, kent tasvirleri
konuları da çok sayıda eserin bulunduğu önemli başlıklardandır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder